Skip to main content
Tag

muziekindustrie

Deze censuur wordt het einde van vrij internet (PIPA, SOPA, ACTA)

By Actualiteiten, OpinieNo Comments

In de VS zijn wetten in voorbereiding die het einde van het vrije internet betekenen. Een uitspraak van de Haagse rechtbank doet hetzelfde. De daders gaan vrijuit en internetgebruikers zijn de dupe, concludeert NewTeam-partner Danny Mekic’ vandaag in NRC Handelsblad.

Wat hebben Facebook, Google, Twitter, Marktplaats en Wikipedia met elkaar gemeen?

In de Verenigde Staten dreigen twee desastreuze wetsvoorstellen te worden aangenomen – de Stop Online Piracy Act (SOPA) en de Preventing Real Online Threats to Economic Creativity and Theft of Intellectual Property Act (PIPA). Deze nieuwe wetten maken het mogelijk om websites te blokkeren, een internetadres (bijvoorbeeld google.com) in beslag te nemen, betalingen aan websites (door bijvoorbeeld Visa, Mastercard of Paypal) te verbieden, websites uit zoekmachines te verwijderen of adverteerders te verbieden samen te werken met een website.

Deze maatregelen kunnen door rechters worden opgelegd als een website ,,inbreuken op auteursrechten faciliteert”. De eigenaar van de website hoeft dus niet zélf schuldig te zijn aan de inbreuk. Eén inbreuk makende gebruiker – van de honderden miljoenen – is voldoende.

Juist door het succesvolle open karakter van alle genoemde websites – de gebruikers bepalen de inhoud – lopen ze gevaar om te worden geblokkeerd, met de botte bijl. De gehele website wordt geraakt en niet bijvoorbeeld een pagina of foto die is gepubliceerd zonder benodigde toestemming. Het is als de gehele Beverwijkse Bazaar die wordt volgestort met beton vanwege één gekopieerd cd’tje. Daarom gingen Wikipedia en vele andere websites, die nu slechts een concrete inbreuk op auteursrechten hoeven te verwijderen, de afgelopen week uit protest op zwart.

Tegelijkertijd oordeelde een Nederlandse rechter dat internetproviders The Pirate Bay – een online telefoongids met verwijzingen naar films en muziek – moeten blokkeren. Als dit oordeel in hoger beroep standhoudt, zet het de deur open voor internetcensuur uit commerciële belangen. Dit betekent het einde van internet zoals we dat kennen. In dat geval zal de politiek moeten ingrijpen.

Westerse democratieën die voor de grondrechten van de burger opkomen, moeten ongecensureerde toegang tot informatie en vrijheid van communicatie waarborgen, en zeker Nederland, dat het belangrijkste internetknooppunt van Europa vormt.

Het Nederlandse vonnis beperkt de vrije toegang tot internet, maar niet de illegale websites zelf of de handelaren in namaakproducten worden aangepakt. Onschuldige internetgebruikers worden gedupeerd. Als rechtvaardiging voor het beperken van deze grondrechten wordt het ,,beschermen van auteursrechten genoemd”. Het downloaden van internet zou aan banden kunnen worden gelegd.

Is dit wenselijk? Heeft de muziekindustrie werkelijk last van downloaden? Het tegendeel lijkt eerder het geval. Niet alleen wist een recordaantal bioscoopbezoekers in 2011 de weg naar de filmhuizen te vinden, maar ook steeg de Nederlandse muziekexport voor het zesde jaar op rij, deze keer met 25 procent naar 80 miljoen euro. Nooit eerder werd er zo veel geld uitgegeven aan concerten en festivals. De wereldwijde muziekomzet is de afgelopen jaren gestegen van 60,7 miljard naar 66,4 miljard dollar.

Uit diverse onderzoeken (SEO Economisch Onderzoek, Instituut voor Informatierecht en TNO, 2009) blijkt dat downloaders juist méér geld uitgeven aan muziek en films, niet minder. Dit geldt niet alleen voor onbekende artiesten. André Rieu verkocht bij zijn eerste bezoek aan Mexico vijftigduizend concertkaarten. Zijn niet eerder uitgebrachte cd’s noteerden vervolgens de eerste, vijfde en negende plaats in de toptien. De Mexicanen kenden zijn muziek al – via internet.

Desondanks probeert de platenindustrie, die vroeger nodig was voor de vervaardiging en distributie van langspeelplaten, de onlinemuziekdistributie aan banden te leggen, door innovatie tegen te werken (iTunes en Spotify zijn de enige succesvolle voorbeelden in tien jaar), initiatieven te laten imploderen in rechtbanken en met een krachtige lobby. Door het veel te dure iTunes-aanbod, dat na aanschaf niet vrijelijk mag worden gebruikt, of het beperkte Spotify, waarvan steeds meer platenlabels weglopen, staat de onlineconsument voor aap met dit allesbehalve volwassen legale aanbod.

Gelukkig downloaden thuisgebruikers legaal in Nederland. Via de Thuiskopieregeling hebben artiesten in de afgelopen jaren tientallen miljoenen euro’s gekregen. In ruil hiervoor mogen consumenten muziek en films downloaden voor thuisgebruik. Niet voor niets ontving staatssecretaris Teeven (Justitie, VVD) eind vorig jaar een petitie van de artiestenbonden, de Consumentenbond en FNV KIEM (Kunsten, Informatie, Entertainment en Media) tegen een downloadverbod en vóór behoud en uitbreiding van de regeling.

Met de Nederlandse blokkade en met de Amerikaanse wetsvoorstellen belanden we op een hellend vlak. Commerciële conflicten tussen derden leiden tot internetcensuur en tot een devaluatie van grondrechten. Nu gaat het nog om inbreuken op auteursrechten, maar te verwachten valt dat de wetten en jurisprudentie worden verbreed. Dit zal leiden tot steeds groter wordende internetcensuur.

Dit alles gaat ten koste van onschuldige klanten. Het wordt uitgevoerd door internetproviders die zich moeten gedragen als internet cops. Het gevaar is dat internet langzamer, instabieler en duurder wordt. Innovatieve start-ups en gevestigde bedrijven zullen er minder graag in investeren.

Er zit dan nog maar één ding op voor hen die gevrijwaard willen blijven van ongerichte censuur – de blokkades met een paar muisklikken omzeilen en zodra dit onmogelijk wordt een nieuwe, ondergrondse, snelweg bouwen, waarbij de sterke arm voor échte criminaliteit geen jurisdictie meer heeft. Deze ontwikkeling is zeer onwenselijk.

-Danny Mekic’
Dit opiniestuk is vandaag gepubliceerd in NRC Handelsblad.

Niet downloaden en geen Spotify, dus geen innovatie

By Opinie2 Comments

Vandaag gepubliceerd in NRC Handelsblad, Juist door internet stijgt muziekomzet

Platenlabels verlaten de legale muziekdownloadsite Spotify. Het kabinet wil elders downloaden bestraffen. Dit heeft een averechts effect, vindt NewTeam-partner Danny Mekic’.

Afgelopen weekeinde maakten 234 platenlabels bekend de muziek van hun artiesten niet langer via Spotify te willen distribueren omdat (legale) streamingdiensten het kopen van muziek zouden ontmoedigen. Zou het downloadverbod dat staatssecretaris Fred Teeven (Veiligheid en Justitie, VVD) wil invoeren – een repressieve maatregel die de gedragingen van miljoenen Nederlanders in één klap onrechtmatig maakt – het aanbod wel stimuleren? Wat is het probleem van de industrie eigenlijk? Nog niet zo heel erg lang geleden, in de tijd dat je voor het luisteren naar muziek afhankelijk was van vinyl langspeelplaten die werden gedraaid op een platenspeler, was het leven auteursrechtelijk gezien overzichtelijk. De platenmaatschappij verkocht de muziek en gaf een deel van de opbrengst aan de makers en artiesten. Toen gebeurde er iets rampzaligs: de gebruiker ging zelf muziek kopiëren, op cassettebandjes, de videocassetterecorder, cd’s, dvd’s en op internet. De film- en platenmaatschappijen zagen hun inkomsten dalen. Maar de laatste vijf jaar zo blijkt uit onderzoek van onderzoeksbureau eMarketer is de omzet van de muziekindustrie in haar geheel weer gestegen van 60,7 miljard dollar naar 66,4 miljard.

Cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek wijzen uit dat meer dan ooit geld wordt uitgeven aan concertbezoeken: in 1992 ee29,- per huishouden, vandaag de dag meer dan het drievoudige. Lowlands is al jaren op rij uitverkocht en het album ‘In Rainbows’ van de Britse band Radiohead, dat in 2008 gratis gedownload kon worden, leverde zes miljoen dollar op aan vrijwillige donaties. De internetter is allesbehalve gierig.

Artiesten kunnen via de omzetstuwende en kostenbesparende verkoopmogelijkheden van het internet het grootste deel van de consumerende wereldbevolking bereiken en zo hun nieuwe plaat of geplande concerten onder de aandacht brengen. Ook de populairste artiesten geloven in de werking van het internet, bewijst tieneridool Justin Bieber met veertien miljoen volgers op Twitter. Waarom zouden zij voorstander zijn van een downloadverbod?

De inkomstendaling uit de cd- en dvd-verkoop is desondanks logisch te verklaren: alle bakstenen muziekwinkels die de afgelopen jaren zijn gesloten, zijn door slechts twee digitale aanbieders vervangen: iTunes en Spotify, die zowel in gebruik als aanbod beperkingen kennen. Er zijn in Nederland zelfs meer online verkopers van bakstenen dan van muziek te vinden, en als je online een film wilt kopen heb je doorgaans pech. Dat dan de consument op zoek gaat naar alternatieven, is begrijpelijk.

Het zijn de profiteurs van het huidige auteursrecht, de film- en platenmaatschappijen met voor een deel wettelijk opgedrongen collectieve auteursrechtenbeheersorganisaties die hebben gevraagd om een ondoelmatig en ongewenst downloadverbod. Niet alleen makers van films en muziek zijn tot deze éminences grises veroordeeld, ook ondernemers die muziek en films digitaal willen vermarkten. In plaats van nieuwe internetontwikkelingen te omarmen, worden zulke ontwikkelingen tot ‘piraterij’ uitgeroepen en kapotgeprocedeerd in de rechtszaal, laat staan dat een structurele samenwerking wordt gezocht om levensvatbare economische modellen te ontwikkelen. Straks zijn het individuele internetters die op het gedaagdenbankje plaats mogen nemen. Stichting Brein, de handhavende poot van de entertainmentindustrie, wordt straks onze internetcop.

De internetdistributie van films en muziek loopt al decennia achter. Teevens argumentatie dat een downloadverbod noodzakelijk is om innovatie in de branche mogelijk te maken, is onbegrijpelijk. Zo’n verbod maakt juist een einde aan de innovatie die nu gaande is. Dat ook de grote maatschappijen kunnen profiteren van de innovatie op internet wordt bewezen door het sterk groeiende bioscoopbezoek, ondanks of misschien wel dankzij het massaal downloaden van films. Vorig jaar kregen bioscopen het hoogste bezoekersaantal sinds 1978 het jaar van Grease en Saturday Night Fever.

Nu 234 platenlabels bekendmaakten dat ze hun muziek niet langer via Spotify willen distribueren staan zelfs de bestaande innovaties op het spel. Het downloadverbod zal uiteindelijk worden gebruikt om individuele internetters bang te maken en weer het vertrouwde cd- en DVD-hoesje in te jagen, Back to the future.

– Danny Mekic’

Downloaden is geen diefstal: de platenspeler doet ‘t niet meer

By Niet gecategoriseerdNo Comments

Door Danny Mekic’:

Sony kondigde vorige week aan te stoppen met de productie van de walkman – u weet wel, met van die cassettebandjes – en ondertussen schreven Arnoud Engelfriet en ik een opiniestuk over innovatie in de muziek- en filmindustrie op internet: lukt het hen om geld te verdienen aan de verspreiding van auteursrechtelijk beschermde materialen?

Downloaden is geen diefstal – want auteursrecht is geen eigendomsrecht. Hoewel het vaak “intellectueel eigendom” genoemd wordt, is die term nogal misleidend. Eigendomsrecht is ingevoerd om het mijn en dijn te kunnen reguleren. Als je auto gestolen wordt, staat die niet de volgende ochtend ongeroerd voor de deur. Wordt een film gedownload, dan is niemand die kwijt. Auteursrecht is om een heel andere reden ingevoerd, namelijk om te stimuleren dat er creatieve werken worden gemaakt en op de markt worden gebracht, worden verspreid. Hóe verhalen, films en muziek verspreid worden, is voor de komst van internet zelden een onderwerp van gesprek geweest. Want natúúrlijk komt een verhaal in boekvorm of als feuilleton in een tijdschrift, dat hoef je niet op te schrijven. En als er een nieuw nuttig distributiemedium komt, dan zal die auteur natuurlijk zijn werk daar ook voor uit gaan brengen. Hij of zij wil toch geld verdienen?

Dat zou je zeggen, maar de “distributieindustrie” (zoals platenmaatschappijen, die gaan over de verspreiding van auteursrechtelijk beschermde werken) gaat niet altijd even enthousiast met nieuwe distributiekanalen en -technologieën om. Beter gezegd: die worden per definitie tot piraterij uitgeroepen en kapot geprocedeerd in de rechtszaal voordat ze ook maar één kans hebben gekregen, laat staan dat structureel de samenwerking wordt gezocht om levensvatbare economische modellen te bedenken. Innoveren in deze markt wordt lastig, omdat toestemming van de rechthebbenden nagenoeg niet te krijgen is en het risico op juridische vervolging groot.

Als deze branche een land is en innoveren een ontdekkingsreis, dan kun je maar beter maken dat je weg komt, zo weinig welkom als je wordt geheten door de éminences grises die het daar voor het zeggen hebben. De industrie pleit niet alleen meer voor sluiting van “piraterijsites”, maar zelfs voor de introductie van strenge internetfilters en afsluiting van het internet voor wie auteursrechten schendt. Het internet dreigt daarmee een streng bewaakte gevangenis te worden met de internetprovider als ‘internetcops’, die tot blokkeren van gebruikers en sites over zouden moeten gaan. Hoe stimuleert dat de creatie en verspreiding van nieuwe muziek en films op het internet?

Creatievelingen verdienen een eerlijke vergoeding

Artiesten en andere creatievelingen die maanden tijd hebben geïnvesteerd in het maken van muziek- of filmproducties, moeten daar natúúrlijk een ruime vergoeding voor ontvangen. Daarom ook hebben we in Nederland de ‘thuiskopieheffing’: als u een lege cd of dvd aanschaft, dan gaat tot zestig cent van de aanschafprijs naar de artiest, of liever gezegd: de platenmaatschappijen. Platenmaatschappijen verdienen veel aan de verkoop van cd’s en dvd’s (hoe veel precies is niet bekend, maar op internet is te lezen dat een artiest voor een cd met een verkoopprijs van €22,70 slechts €1,36 ontvangt, het is in elk geval niet veel) en dreigen hun miljoenenwinsten te verliezen door de komst van het internet: straks kan een artiest alles zelf regelen zonder platenmaatschappij! Dan weten steeds minder mensen de platenzaak op de hoek te vinden: de platenspeler doet ‘t toch niet meer, en dreigt ook die industrie omzet en winst te verliezen. En dat is waarom ze zo hard van leer trekken tegen downloaden.

Stijgende omzet internetaankopen

De totale omzet van de muziekindustrie bedroeg vorig jaar $15,5 miljard. Uit de cijfers van de internationale branchevereniging van platenmaatschappijen IFPI blijkt dat in 2009 wereldwijd $4,7 miljard via digitale distributiekanalen wordt omgezet, een stijging van 9 procent! Dat laatste is opmerkelijk te noemen, omdat platenmaatschappijen niet dol lijken te zijn op digitale distributiekanalen. Na een jarenlange juridische strijd tegen Napster en Kazaa, die een innovatieve manier van muziekdistributie in het leven hadden geroepen (en daar wel degelijk voor wilden betalen aan de industrie), en flink wat rechtszaken tegen websites als The Pirate Bay, hebben we nu alleen iTunes en Spotify (deels eigendom van…grote platenmaatschappijen) als legale aanbieders van muziek in Nederland. Twee grote aanbieders in een markt waar $4,7 miljard wordt omgezet. Voor de aanschaf van films hoeft u het internet niet op, die worden nog steeds alleen verkocht in plastic dvd-hoezen. Ook uw favoriete nummer van The Beatles of bijvoorbeeld het nummer “Fell in love with an alien” van The Kelly Family zijn nog niet aan te schaffen via iTunes. Dat zijn slechts enkele voorbeelden die de omzetstijging van 9 procent in één jaar tijd opmerkelijk maken.

Weinig innovatie

De ontwikkeling van nieuwe distributiediensten verloopt moeizaam. Dat komt omdat het voor internetondernemers die een beter alternatief voor iTunes of de platenwinkel op de hoek willen ontwikkelen lastig is om te onderhandelen met de individuele film- en platenmaatschappijen. Die staan niet bepaald te springen, want internetdistributie raakt direct hun bedrijfsmodel van verkoop van die schijfjes in hoezen. De ondernemer heeft geen keus: hij moet langs die maatschappijen. Succesvolle artiesten dragen hun auteursrechten namelijk over aan deze platenmaatschappijen, die vanaf dat moment al hun belangen behartigen. Deze maatschappijen kiezen echter niet enkel voor het (commerciële) belang van de artiest: zo veel mogelijk muziek- en filmaankopen, via zo veel mogelijk kanalen, uiteindelijk zo veel mogelijk inkomsten voor de creatieve geest. Zij moeten daarbij ook hun eigen industrie veiligstellen. Dat betekent dat de weg van muziek en films naar de consument een lange, stoffige weg moet zijn, waar veel extra geld voor gevraagd kan worden. Anders zal een band, filmmaker of artiest in de toekomst sneller overgaan tot het zelf aanbieden van zijn werken via het internet: voor een lagere prijs, meer winst!

Van ‘platen’maatschappij naar artiestencoach

Platenmaatschappijen zullen een meer adviserende rol in moeten gaan nemen voor jong talent, om ze coachend te begeleiden naar een nummer 1 positie in de top 100, tegelijkertijd genoegen nemend met een kleiner deel van de grote taart. Vroeger was het lastig om een LP van vinyl te produceren maar een cover ontwerpen en muziekbestand uploaden op internet kan iedereen. Het probleem met coachen en adviseren is dat je daar geen honderden miljoenen euro’s aan winst mee kunt genereren. Daarom zullen grote platenmaatschappijen, als dinosauriërs met een laatste stuiptrekking en zonder tranen, middels juridische procedures en lobbywerk in Nederland en ver daar buiten proberen om innovatie op internet tegen te gaan. Dat gaat niet alleen ten koste van die slimme ondernemers met hun ‘piratensites’ of internetproviders die, op kosten van de consument, dure en technisch lastige filters moeten gaan bouwen en hun klanten moeten gaan afsluiten. Ook de consument die graag, betaald, toegang krijgt tot een nieuwe film op internet, blijft in de kou staan.

De toekomst van de film- en muziekindustrie vinden we in elk geval op het internet, precies daar waar de huidige industrie innovatie tegenhoudt. Wanneer mogen we kennis maken met nieuwe businessmodellen, nieuwe manieren om creatievelingen uit te dagen om mooie film- en muziekstukken te maken? Komt er een dag dat mensen tegen betaling online een filmpremière mee mogen maken nog voordat een film in de bioscoop te zien is, of blijft de rode loper exclusief terrein voor BN‘ers? Het lijkt er op dat het initiatief moet komen uit de politiek of de creatievelingen zelf. Tot die tijd zijn alle goedbedoelde innovatieadviezen aan het adres van de grote multinationals slechts parels voor de zwijnen, en verstoppen zij zich passief achter een berg oude, roestende platenspelers.

Dit artikel schreef in Dagblad De Pers. Arnoud Engelfriet is ict-jurist en blogger. Danny Mekic’ is internetexpert en jurist.