In de buitenlandse media is er veel commotie ontstaan rond het boek “Le Capital au XXIe siècle” (Het kapitaal van de 21e eeuw) van Thomas Piketty. In Nederland begint de discussie over dit boek langzaam op gang te komen, maar echt groots is de commotie nog niet. In deze discussie gebeurde er iets heel interessants, namelijk dat economie studenten uit 19 landen de krachten bundelde om ervoor te zorgen dat hun curriculum zou worden veranderd. (1) De oproep van studenten was tekenend voor een belangrijker fenomeen, namelijk dat het huidig onderwijssysteem niet meer voldoet aan de normen die vandaag de dag gesteld worden.
Wat is er precies mis met het huidig onderwijssysteem? Het is een systeem waarin een aantal deelsystemen zitten, waarmee je op een fabrieksmatige manier een aantal stappen moet doorlopen om met een papiertje het gebouw te kunnen verlaten. Het industriële model is strak van vorm, wat terug te zien is in bijvoorbeeld de vaste lestijden en het volgen van veelal dezelfde vakken. Het belang om via de juiste wegen het systeem te doorlopen is zo groot, dat dit soms een gang naar de rechter oplevert. (2)
Doordat de hoeveelheid informatie steeds groter wordt en het aantal verschillende banen hierdoor meegroeit, zijn de vragen die beantwoord moeten worden steeds meer divers en in veel gevallen ook complexer. Het antwoord van de onderwijssysteem is dat er meer deelsystemen moeten worden aangelegd, met als gevolg dat we een wildgroei hebben aan opleidingen. Een bekend voorbeeld is de 1092 MBO opleidingen die Nederland telt, waarvan akte. (3)
Is het altijd noodzakelijk dat we deelsystemen bijbouwen om maar het hoofdsysteem in stand te houden? Ik denk niet. De kern van onderwijs is, is dat er kennis op een zo goed mogelijke manier wordt overgedragen. De hoeveelheid informatie die we hebben kan onmogelijk in een systeem worden verwerkt, zeker omdat de informatiehoeveelheid explosief groeit. Dat de filters van dit systeem discutabel zijn, wordt bevestigd door de eerder genoemde discussie rond het boek van Thomas Piketty, maar ook door discussie omtrent het “wegmoffelen” van Pim Fortuyn in de geschiedenisboeken (EenVandaag).
Wat is precies de oplossing voor dit probleem? Ik denk dat een oplossing ligt in de keuzemogelijkheid voor een nieuw systeem. Maurice de Hond heeft ons met zijn O4NT initiatief, beter bekend onder de noemer Steve Jobs- of iPadscholen, laten kennismaken met een andere vorm van onderwijs. Het onderwijs brengt een onoverkomelijke digitaliseringsslag in het klaslokaal. Dit is zeker niet per definitie beter, maar zet ons wel aan het nadenken over andere vormen van onderwijs.
De gehele oplossing weet ik niet, maar een onderdeel van de oplossing is naar mijn mening wel om ervoor te zorgen dat de laag “opleiding” verdwijnt. Waarom precies? Een opleiding bestaat uit een verzameling vakken die vallen binnen een bepaald kennisgebied. Je onderscheid je als leerling het beste als je veel verschillende vakken combineert, waardoor principes die mensen in het ene vakgebied te kort komen kan compenseren met andere uit een ander vakgebied. In een wereld waarin mensen zich voornamelijk specialiseren, is er behoefte aan een ander fris geluid uit een andere discipline. Dit komt er direct in, met als gevolg dat het nieuwe onderwijs hele diverse leerlingen aflevert. Het goed kennis kunnen overdragen verandert hierdoor in het overdragen van de juiste kennis.
Ik hoop deze relatief eenvoudig in te voeren verandering wordt doorgevoerd ten behoeve van het huidig systeem en ieder toekomstig systeem. Als we definitief hebben afgerekend met MBO opleidingen zoals manager paardensportbedrijf en matroos operationele dienst verbindingen kunnen we weer vooruit met Nederland.
(1) http://www.theguardian.com/education/2014/may/04/economics-students-overhaul-subject-teaching
