NewTeam-partner Danny Mekic’ schreef vandaag in nrc.next: Nederland heeft een staatsschuld van 400 miljard euro. Wie nu protesteert tegen bezuinigingen, zadelt zijn kinderen straks op met schulden.
Vijftien jaar geleden hadden mijn ouders voor het eerst een gesprek over een financieel thema in mijn bijzijn. Het was een gesprek in aanloop naar de jaarlijkse vakantie, in de maanden durende periode van voorpret, zoeken naar de goedkoopste vliegtickets en nadenken over activiteiten ter plekke.
Uit het gesprek bleek dat mijn werkende vader en arbeidsongeschikte moeder geld leenden van de bank om de jaarlijkse zomervakantie te kunnen betalen. De rest van het jaar waren ze bezig met het aflossen van de lening en zodra dat gelukt was, na ongeveer elf maanden, kon de lening opnieuw aangevraagd worden voor de volgende vakantie. Het ging om duizenden euro’s, een astronomisch bedrag. Met jaren van bezuinigingen is het ze gelukt om het geleende geld los te laten en zelf de vakanties te bekostigen.
Ondertussen in het Catshuis: gaan we 2, 3 of 4 procent van de Nederlandse begroting bijlenen? Even verderop vraagt de Partij van de Arbeid zich af of we überhaupt moeten bezuinigen: kunnen we niet beter wachten tot de economie weer aantrekt? Met moeite blijf ik op mijn stoel zitten. Al jaren. Wachtend op een aantrekkende economie.
Bij de BV Nederland gaat intussen een alarmsignaal af. Vorige week bereikte de Nederlandse staatsschuld het recordbedrag van 400 miljard euro, die stijgt met 3,3 miljoen euro per uur. De 403 miljard euro komt in zicht. Iedere Nederlander heeft via de staatsportemonnee een schuld van ruim 25.000 euro en het ergste nog: we lijken dat normaal te vinden.
Met die bedragen in het achterhoofd denk ik terug aan de vakantieschuld van mijn ouders, het unheimische gevoel dat ik bij de geleende vakanties had en de moeite die het ze gekost heeft om weer een positief saldo op te bouwen. Wat zou je doen als je morgen inlogt op internetbankieren en het bedrag 24.124 euro in een rode kleur afgebeeld wordt? Wacht je dan met handelen tot het beter gaat met je persoonlijke economie? Slechts weinig mensen kunnen en zullen zich laten verleiden voor dergelijke triple A-passiviteit.
Waar we in privésituaties meteen bezuinigen, maken massale protesten en zorgen in de samenleving eenzelfde optreden van de regering onmogelijk. Dit contraproductieve ondergangsgedrag toont angsten over de mogelijke definitieve inperking van de verzorgingsstaat of verhoging van de belastingen. Daarmee dwingt het de discussies doorgaans op de handrem. Waarom neemt de regering die zorgen niet weg?
Bezuinigingen of belastingmaatregelen moeten worden voorzien van een houdbaarheidsbijsluiter om zo het tijdelijke karakter van maatregelen te benadrukken. Zo moet erin staan wanneer de wet ophoudt te bestaan of bij welke veranderde economische omstandigheden de wet weer wordt afgeschaft, of zelfs wordt omgezet in een investering. Zo worden veel maatregelen redelijk én geplaatst in een langetermijncontext.
Want één ding is duidelijk: we kunnen niet wachten met bezuinigen tot de economische crisis is overgewaaid, want we weten niet of en wanneer dat zal gebeuren. En 400 miljard euro schuld of meer geef je je kinderen niet cadeau.